Εγκύκλιος Αριθ. Πρωτ. 56163/15-6-2022
Πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΩΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Tαχ. Δ/νση: Σταδίου 29
Tαχ. Kώδικας : 10110 AΘHNA
Πληροφορίες-ΣΕΠΕ : Γ. Παπαντωνόπουλος: 2105289182
Ντ. Βαμβακά: 2105289183
E-mail:
Πληροφορίες- ΔΥΑΕ: Γ. Γουρζουλίδης: 2131516088
Π. Στασινοπούλου: 2131516040
E-mail:
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
Θέμα: Πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων
Την περίοδο του θέρους λαμβάνει χώρα ιδιαίτερη καταπόνηση των εργαζομένων που οφείλεται στη συνέργεια μετεωρολογικών παραγόντων του εξωτερικού περιβάλλοντος ή/και παραμέτρων μικροκλίματος του εσωτερικού εργασιακού χώρου, σωματικής εργασίας και προστατευτικού ρουχισμού. Η δραστηριότητα των κατά τόπους υπηρεσιών Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία του ΣΕΠΕ την περίοδο αυτή πρέπει να επικεντρώνεται σε προληπτικούς ελέγχους εφαρμογής μέτρων που στοχεύουν στη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων. Άμεση δε ανταπόκριση πρέπει να υπάρχει στις περιπτώσεις σχετικών καταγγελιών εργαζομένων ή συλλογικών τους φορέων.
Οι παραπάνω έλεγχοι πρέπει να είναι εντατικοί σε όλους τους εργασιακούς χώρους όπου αναμένεται ότι θα υπάρξει μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση, προπάντων κατά τις περιόδους που εξαγγέλλεται από την Ε.Μ.Υ. η επικράτηση συνθηκών καύσωνα. Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται στις υπαίθριες εργασίες (π.χ. σε οικοδομές, οδικά και άλλα τεχνικά έργα) και στις εργασίες σε στεγασμένους χώρους όπου λόγω της φύσης των παραγωγικών διαδικασιών μπορεί να υπάρχει επί πλέον θερμική καταπόνηση από υψηλές τιμές θερμοκρασίας-υγρασίας και ακτινοβολούμενη θερμότητα (π.χ. σε χυτήρια, μεταλλουργίες, βιομηχανίες πλαστικών, μαγειρεία κ.α.) και ιδίως στις χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. μεταφορά βαρέων αντικειμένων, οικοδομικών υλικών).
Κατά τους ελέγχους, οι εργοδότες πρέπει να ενημερώνονται για τις επιπτώσεις στην υγεία (θερμική εξάντληση, θερμοπληξία κ.ά.) που εγκυμονούν οι υψηλές θερμοκρασίες και οι συνθήκες καύσωνα για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων - ιδιαίτερα εκείνων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Η ένταξη των εργαζομένων στις παραπάνω ομάδες θα γίνεται από τον Ιατρό Εργασίας της επιχείρησης και, όπου δεν προβλέπεται η απασχόληση Ιατρού Εργασίας, με ιατρική βεβαίωση που θα προσκομίζει ο ίδιος ο εργαζόμενος.
Επιπλέον, πρέπει να υποδεικνύονται στους εργοδότες τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, σε περίπτωση δε μη συμμόρφωσης να επιβάλλονται οι προβλεπόμενες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.
Τονίζεται ότι στις υποχρεώσεις των εργοδοτών, μεταξύ των άλλων συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
1. Ο προσδιορισμός των εργασιών και των χώρων εργασίας όπου ο κίνδυνος θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων αναμένεται να είναι αυξημένος - με βάση τη σχετική βιβλιογραφία, την εμπειρία από προηγούμενα έτη και τα αποτελέσματα μετρήσεων θερμοκρασίας και υγρασίας και άλλων δεικτών μικροκλίματος - και η αναλυτική εξειδίκευση των τεχνικών και οργανωτικών μέτρων που πρέπει κατά περίπτωση να ληφθούν για την αντιμετώπισή του, πραγματοποιείται με την ενεργό συμμετοχή του Τεχνικού Ασφαλείας και του Ιατρού Εργασίας (όπου προβλέπεται να απασχολείται), σε συνεργασία με τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους.
Όλα τα παραπάνω πρέπει να αποτυπώνονται στη γραπτή εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την εργασία κινδύνων για την υγεία και ασφάλεια που προβλέπεται βάσει των παρ. 1- εδάφιο α' & παρ. 3-7, του άρθρου 43, του Κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (ΚΝΥΑΕ, ν. 3850/2010, ΦΕΚ 84 Α').
2. Η λήψη των κατάλληλων κατά περίπτωση τεχνικών και οργανωτικών μέτρων για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων. Ενδεικτικός κατάλογος τεχνικών και οργανωτικών μέτρων παρατίθεται στο συνημμένο Παράρτημα 1.
3. Η οργάνωση της κατάλληλης υποδομής για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και την παροχή πρώτων βοηθειών που προβλέπεται βάσει των παρ. 1 & 2, του άρθρου 45, του ΚΝΥΑΕ (ν. 3850/2010).
4. Η ενημέρωση και παροχή οδηγιών στους εργαζόμενους.
5. Η χορήγηση στους εργαζόμενους κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας.
6. Σε κάθε περίπτωση, η θερμοκρασία στους χώρους εργασίας πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού λαμβανομένης υπόψη της φύσης της εργασίας, της σωματικής προσπάθειας που απαιτείται για την εκτέλεσή της και των κλιματολογικών συνθηκών των εποχών του έτους, σύμφωνα με το π.δ. 305/96 "Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια σε συμμόρφωση προς την οδηγία 92/57/EOK" και το π.δ. 16/96, "Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/654/EOK", όπου και αναφέρεται η υποχρέωση εφαρμογής των ειδικών μέτρων που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις και τις εγκυκλίους οδηγίες σε περίπτωση καύσωνα.
7. Επιχειρήσεις υπαγόμενες σε συλλογικές ρυθμίσεις εργασίας εν ισχύ, οφείλουν να τηρούν τα μέτρα προστασίας των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση, σύμφωνα με τυχόν ειδικούς όρους που περιλαμβάνονται σε αυτές.
Στο τέλος της παρούσας εγκυκλίου προσαρτώνται:
α) Το Παράρτημα 1, το οποίο περιλαμβάνει ενδεικτικό και μη εξαντλητικό κατάλογο τεχνικών και οργανωτικών μέτρων για την ελάττωση της θερμικής καταπόνησης και την προστασία της υγείας των εργαζομένων.
β) Το Παράρτημα 2, στο οποίο αναφέρονται οι επιπτώσεις της θερμικής καταπόνησης στην υγεία,
καθώς και οι κατηγορίες εργαζομένων που αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου.
γ) Οδηγός για τον υπολογισμό της θερμικής καταπόνησης ο οποίος παρουσιάζει, αφενός συνοπτικές πληροφορίες για τις μεθόδους ανάλυσης της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων σε συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον που - αν και μη υποχρεωτικής γενικής εφαρμογής στο πλαίσιο της ισχύουσας εργατικής νομοθεσίας - είναι αναγκαίες για το σωστό σχεδιασμό των μέτρων προστασίας της υγείας και αφετέρου, διεξοδικά, τον υπολογισμό της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων με τη μέθοδο του δείκτη WBGT ή ΘΥΒΜΑΣ, η οποία εξετάζεται (και σε πιλοτικό επίπεδο) ως προς τις προϋποθέσεις θέσπισης για την υποχρεωτική εφαρμογή της στο πλαίσιο της ελληνικής νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Επισημαίνεται δε πως στην ιστοσελίδα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) αναρτώνται προγνωστικοί χάρτες με τα εύρη τιμών του δείκτη WBGT για εξωτερικούς χώρους, πανελλαδικά.
Καλούνται οι προϊστάμενοι των Δ/νσεων & Τμημάτων να μεριμνήσουν για την ενημέρωση όλων των υπαλλήλων με υπογραφή και για την οργάνωση και δράση συνεργείων ελέγχου.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
ΑΝΝΑ ΣΤΡΑΤΙΝΑΚΗ
ΣΧΕΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Από το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
Νέα ψηφιακά εργαλεία για την εκτίμηση του κινδύνου θερμικής καταπόνησης κατά την εργασία τίθενται από εφέτος στη διάθεση των εργαζομένων. Εργαζόμενοι αλλά και εργοδότες έχουν πλέον τη δυνατότητα να ενημερώνονται για το επίπεδο του κινδύνου στην περιοχή που βρίσκονται, μέσω διαδικτύου αλλά και με ειδική εφαρμογή για κινητές συσκευές που είναι διαθέσιμη δωρεάν και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης που προβλέπει κατά περίπτωση η νομοθεσία.
Οι νέες δυνατότητες εκτίμησης των κινδύνων από την εργασία σε περιβάλλον υψηλών θερμοκρασιών περιγράφονται στην εγκύκλιο με θέμα: Πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων που εκδόθηκε σήμερα από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ενόψει της θερινής περιόδου. Σημειώνεται ότι επί του παρόντος η ανάλυση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων δεν είναι υποχρεωτική, ωστόσο είναι χρήσιμη για το σχεδιασμό των μέτρων προστασίας τους.
Ο ευρύτερα διαδεδομένος δείκτης ανάλυσης της θερμικής καταπόνησης εργαζομένου είναι ο WBGT ( «Wet-Bulb Globe Temperature»), ή στα ελληνικά ΘΥΒΜΑΣ («Θερμοκρασία Υγρού Βολβού και Μαύρου Σφαιριδίου»). Τα νέα ψηφιακά εργαλεία μέσω των οποίων εργαζόμενοι και εργοδότες μπορούν να ενημερωθούν για το μέγεθος του δείκτη ΘΥΒΜΑΣ στην περιοχή που βρίσκονται και κατά συνέπεια για τον κίνδυνο θερμικής καταπόνησης, είναι τα εξής:
Α. Η ιστοσελίδα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (http://www.hnms.gr/emy/el/forecast/deikths_wbgt) που παρέχει πρόβλεψη του δείκτη ΘΥΒΜΑΣ για εξωτερικούς χώρους ανά την Ελλάδα
Β. Η εφαρμογή για έξυπνα κινητά ΘΥΒΜΑΣ – Δείκτης Θερμικής Καταπόνησης» (για συσκευές με λειτουργικό Android) η οποία λαμβάνει μετεωρολογικά δεδομένα από τον πλησιέστερο στο χρήστη μετεωρολογικό σταθμό και παρέχει εκτίμηση του δείκτη ΘΥΒΜΑΣ σε πραγματικό χρόνο καθώς και προβλέψεις για τις επόμενες 48 ώρες.
Εκτός από τις ψηφιακές δυνατότητες, απλοποιημένη εκτίμηση του δείκτη θερμικής καταπόνησης περιλαμβάνεται στην εγκύκλιο του υπουργείου σε μορφή πίνακα που λαμβάνει υπόψη τη θερμοκρασία και την υγρασία. Ανάλογα με τη διακύμανση του δείκτη, συνίσταται η λήψη μέτρων όπως η παροχή μέσων προστασίας, η χορήγηση επιπλέον διαλειμμάτων ή η πλήρης διακοπή της εργασίας.
Πέραν αυτών η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις των εργοδοτών, τα πρόσθετα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την προστασία όσων ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου καθώς και ενδεικτικά μέτρα για την ελάττωση της θερμικής καταπόνησης και την προστασία της υγείας των εργαζομένων. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η μόνωση των κτιρίων και των θερμών επιφανειών, η εξασφάλιση επαρκούς αερισμού, η χορήγηση διαλειμμάτων, η μείωση της απασχόλησης ή παύση εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους όπως είναι τα μηχανοστάσια, χυτήρια, υαλουργεία, κεραμοποιεία, ναυπηγικές εργασίες καθώς και στην ύπαιθρο μεταξύ των ωρών 12.00-16.00, η χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας, κ.α.
Στην εγκύκλιο τονίζεται ακόμη ότι οι έλεγχοι από το ΣΕΠΕ κατά τη θερινή περίοδο σε όλους τους εργασιακούς χώρους όπου αναμένεται μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση και κατά τις περιόδους καύσωνα θα είναι εντατικοί και η ανταπόκριση σε περιπτώσεις καταγγελιών άμεση.
ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ